-
1 templum
templum templum, i n храм, святилище -
2 templum
храм: a) Божий (1. 4 C. Th. 9, 45);b) место, посвященное божеству (1. 112 C. Th. 12, 1. 1. 2 § 1. 1. 3 pr. C. Th. 16, 7);
c) templum iustitiae (1. 1 § 5 C. 1, 17).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > templum
-
3 templum
ī n.1) место, выбранное для ауспиций ( templa ad inaugurandum capere L)2) (преим. pl.) пространство, область (mundi Lcr; caeli Enn ap. Vr)3) освящённое место, святилище, храм ( Jovis C)4) архит. поперечный брус, балка Vtr -
4 templum
, i nсвятилище, храм -
5 dedico
dē-dico, āvī, ātum, āre1)а) показывать, обнаруживатьgravius plus in se corporis esse dedicat Lcr — более тяжёлое (тело) обнаруживает в себе больше веществаб) указывать, объявлять (aliquid in censu C, реже in censum AG — см. census II)d. Junonem L (= d. templum Junoni) — воздвигнуть храм Юнонеd. librum alicui Ph, Q, PM — посвятить кому-л. книгуvitam alicui rei d. Capit — посвятить жизнь чему-л.3) освящать, открывать (theatrum, domum Su) -
6 adjaceo
ad-jaceo, —, —, ēreлежать подле, прилегать, быть смежным (aliquid, alicui rei или ad aliquid)regio, quae Aduaticis (v. l. ad Aduaticos) adjacet Cs — область, прилегающая к владениям адуатиков -
7 Antiensis
Antiēnsis, e [ Antium ] -
8 arx
arcis f. [одного корня с arceo ]1) укреплённый замок, крепость, цитадель, акрополь, кремль ( munire arcem C)a. Romana L — римский кремль (вначале юго-зап. часть Капитолийского холма, впоследствии весь холм с крепостью и Капитолием)de arce capta Capitolioque occupato nuntii veniunt L — поступают сообщения о том, что крепость взята, а Капитолий занятarcem facere e cloacā погов. C — делать из клоаки цитадель (ср. «из мухи слона»)2) оплот, твердыняhaec urbs, lux orbis terrarum atque a. omnium gentium C — этот город, светоч мира и оплот всех народов3) небесная твердь, заоблачные высоты, небо (a. siderea, arces aethereae O; arces igneae H; a. caeli VF)4) высота, вершина, тж. гора или холм ( Parnassi O)5) убежище, прибежище, защитаCastoris templum fuit a. civium perditorum C — храм Кастора служил убежищем для преступных членов общества6) местопребывание, резиденция, центр, средоточиеubi Hannibal, ibi caput atque a. totius belli L — где Ганнибал, там руководство и центр всей войны7) высшая точка, верх, вершина ( eloquentiae T) -
9 ast
1) ( в условном периоде) тогда, к (э)том случае2) (при дополнит. условии) и еслиsi ego hic peribo, ast ille non redit... Pl — если я здесь погибну, а (= и если) он не вернётся...3) арх. H, V etc. = at -
10 augustus
I a, um [ augeo ]1) возвышенный, священный (Eleusis sancta et augusta C)II Augustus, ī m.Август, cognomen Октавиана «высокий, священный, великий», перешедшее на всех последующих императоров H, O etc.III Augustus, a, umавгустов(ский) (pax O; Kalendae Col; Idus M; historia Vop)A. mensis (прежде Sextilis) J — месяц август -
11 Bendidius
Bendīdius, a, um [ Bendis ] -
12 castor
I oris (acc. sg. a, acc. pl. as) m. (греч. ; лат. fiber)бобр C, J, PM, ApII Castor, oris m.1) Кастор, сын Тиндарея и Леды, брат Поллукса, Елены и Клитемнестры, «Диоскур», укротитель коней и возница; в его честь был воздвигнут храм в южн. части римск. форума, между Basilica Julia и храмом Весты C etc.ad Castoris (sc. templum или aedem) C — в храме Кастора2) в pl. Castores PM, Tert etc. Кастор и Поллукс -
13 concamero
-
14 conspiciendus
cōnspiciendus, a, um [ conspicio II ]достойный внимания, замечательный, достопримечательный (opus L; templum O) -
15 contemplor
con-templor, ātus sum, ārī depon. [ templum 1. ]1) рассматривать, обозревать, созерцать (aliquem, caelestia C; situm urbis L)2) размышлять, обдумывать, соображать (aliquid animo C; totam causam C) -
16 deduco
dē-dūco, dūxī, ductum, ere1) сводить, спускать вниз ( milites ex locis superioribus in campum Cs)d. aliquem de rostris C — увести кого-л. с трибуныequites (equitatum) d. in pedes L — спешить конницу4) опускать, зачёсывать вниз ( pectine crines O); поглаживать ( caesariem longae barbae O)5) пригибать ( ramos pondere suo O)talos ad terram d. Pt — ходить на пяткахuxorem domum d. Ter — взять в жёны, жениться7) уводить, отводить (aliquem in carcerem Sl, exercitum ex his regionibus Cs; milites in hiberna L; navem in aliquem portum Pt); повести (classem in proelium Nep); пригонять (boves O; pecora Cs)8) нести, катить ( amnes deducunt undas in mare O); переноситьd. Aeolium carmen ad Italos modos H — перенести эолийскую поэзию в италийские ладыd. aliquem ex possessione L (de fundo C) — изгнать кого-л. из владенияd. coloniam C etc. — основать колониюd. navem (in aquam) или d. navem litore V etc. — спустить корабль на воду9) переселять, поселять ( colonos in omnes colonias totius Italiae C)10) вводить (aliquem in regnum, in possessionem alicujus rei T)d. vela (carbasa) O — распустить (поднять) паруса12) отклонять, отвлекать (aliquem de sententia C; a tristĭtiā C; lunam cursu O или e cursu Tib; a pristĭno victu Nep)d. aliquem a recta via rhH. или de fide C — совратить (сбить) кого-л. с прямого пути13) завлекать, заманивать ( in insidias Just)14) скидывать, вычитать ( aliquid de summā C)d. de capite aliquid C — что-л. вычитать (отчислять) из капиталаd. cibum Ter — сократить питание, поменьше кормить15) лишать, отнимать, удалять (corpore febres, animo curas H)d. alicui aliquid C etc. — лишить кого-л. чего-л.16) выводить, производить (originem, nomen ab aliquo PM, O etc.)17) приводить (d. aliquem ad consulem L; in conspectum Caesaris Cs)d. aquam in fossas PM — провести воду в рвы (каналы)lis ad forum deducta est Ph — дело было передано в судd. aliquem ad fletum C — довести кого-л. до слёзaudi, quo rem deducam H — послушай, к чему я ведуd. aliquem in periculum Cs — подвергнуть кого-л. опасностиrem huc (in eum locum) deduxi, ut... Cs, C — я довёл дело до того, что...in tempora( Augusti) d. opus O — довести повествование до эпохи Августа18) побуждать, склонять (aliquem ad eam sententiam Cs; d. aliquem, ut... L etc.)19) провожать (d. aliquem domum rhH.; ad forum, de domo C; corpus Alexandri in Hammonis templum Just)20) вытягивать, тянутьd. vētus argumentum in tela O — выткать древнюю повесть ( о Палладе)21) изготовлять, сочинять (mille die versūs H; d. carmen O)22) изображать, написать, начертить (litteram mero O; formam alicujus Sen)23) вовлечь, втянуть ( aliquem in bellum Just)deduci — попасть, впасть ( in egestatem Sen) -
17 deflagro
dē-flagro, āvī, ātum, āre1) сгорать дотла, погибать в пламени (fore aliquando, ut omnis hic mundus ardore deflagret C); погореть, пострадать от пожара (communi incendio d. C)deflagratus — сгоревший ( ictu fulminis C), перен. уничтоженный, погибший ( imperium C)2) переставать гореть, угасать, перен. утихать, прекращаться (ira deflagrat L, Lact; deflagrante sediticne T)3) сжигать, опалять (loca, quae sol deflagrat Vtr) -
18 despolio
dē-spolio, āvī, ātum, āre1) раздевать догола ( aliquem Pt)2) ограбить, обобрать (templum C; d. aliquem aliquā re Cs etc.) -
19 destruo
dē-struo, strūxī, strūctum, ere2) разорять, уничтожать (hominem VP, PJ; hostem T)3) свергать ( tyrannidem Q)4) отнимать, лишатьd. constantiam alicujus Pt — поколебать чью-л. решимость, лишить кого-л. мужестваd. crinem manumque St — отнять корону и скипетр5) опровергать ( finitionem Q) -
20 dico
I āvī, ātum, āre [intens. к dico II ]1) возвещать, провозглашать, предрекать ( pugnam LM)2) жертвовать, посвящать (totum diem alicui C; librum Maecenati PM)d. Jovi aram C — посвятить жертвенник Юпитеруcygni Apollini dicati C — лебеди, посвящённые Аполлонуd. se totum alicui C — совершенно предаться кому-л. (перейти на чью-л. сторону)se alicui in clientelam d. Cs — отдаться под чьё-л. покровительство (поставить себя в клиентские отношения к кому-л.)d. se alii civitati или in aliam civitatem C — сделаться гражданином другого государстваaliquam propriam d. V — отдать кого-л. в настоящие жёны, т. е. по-настоящему выдать замуж3) освящать ( templum Jovis L)d. aquilam T — освящать знамяd. aliquem deum QC — обожествлять кого-л.II dīco, dīxī, dictum, ere1) говорить, сказать (aliquid alicui; d. mendacium Pl, Nep); произносить (litteram C, Q)dicit patrem abiisse Pl — он говорит, что отец ушёлdicar princeps Aeolium carmen ad Italos deduxisse modos H — обо мне скажут, что я первый ввёл эолийский лад в италийскую поэзиюaedes, ubi dicitur habitare Pl — дом, в котором он, говорят, живётquid dicis? Pt — (ну), что скажешь?quos supra или ante diximus Cs, C etc. — о которых мы упомянули вышеvir dicendus VP — человек, заслуживающий упоминанияd. orationem C — произносить речьsalutem alicui d. C etc. (преим. в письмах) — посылать кому-л. привет, приветствовать кого-л.ars direndi C — искусство красноречия, риторикаd. docere C — учить красноречиюdicam (вводно) C — я сказал быut ita dicam или dixerim C, Ap — так сказатьquod inter nos liceat d. C — говоря между намиnisi quid dicis (вводно) C — если ты не возражаешьgenus dicendi C, Q — манера изъясняться, способ изложения, слогd. causam C — защищаться на судеcausam in foro d. C — вести (чьё-л.) дело на судеnon (haud) или nullam causam dico Pl, Ter — я не возражаюsententiam d. C — высказываться, голосовать ( в сенате)d. jus C — вершить суд, судитьdictum (ac) factum Ter — сказано — сделано, т. е. немедленноdicio citius погов. V, H, L — быстрее слова, т. е. проворно, мигомmāle d. alicui Pt — бранить кого-л.veteres illi, Herodotum dico et Thucydidem C — эти древние (писатели), я имею в виду Геродота и Фукидидаbene dixti ( = dixisti) Ter — ты прав, ноbene dicite Pl — ни слова больше! (ср. favete linguis)non dici potest, quam... C — нельзя выразить, до какой степени...2) утверждатьquem esse negas, eumdem esse dicis C — ты утверждаешь существование того, кто, по твоим же словам, не существует3) называть, именовать (d. aliquem perfectum oratorem C)dicta a Pallade terra O — земля, названная именем Паллады (т. е. Афины)quae harmonia dicitur C — так называемая гармонияesse quid hoc dicam? M — как мне это назвать?, т. е. что бы это могло значить?4) назначать, определять, устанавливать (diem alicui rei Ter, C etc.; locum L)d. leges pacis L — устанавливать условия мира5) избирать (aliquem dictatorem Cs; magistrum equitum C)6) обещать ( sua bona cognatis Pl)7) описывать, воспевать (d. bella L, H; laudes Phoebi et Dianae H)8) возвещать, предсказывать ( sortes per carmina H)9) слагать, сочинять (versus, carmen V, H)
См. также в других словарях:
Templum — (lat.), 1) abgesonderter Platz, s. Temenos; 2) der am Himmel von dem Augur mit dem Lituus bezeichnete Platz, innerhalb dessen die Zeichen beobachtet werden sollten, s.u. Augurium; 3) abgemessenes Stück Land, um es einem Gott zu weihen; 4) der… … Pierer's Universal-Lexikon
Templum — Buddhistische Tempel und Klosterlage Samye in Tibet Tempel (von lateinisch templum) ist die deutsche Bezeichnung von Gebäuden, die seit dem Neolithikum in vielen Religionen als Heiligtum dienten. Zuvor wurden Naturhöhlen und Abris als … Deutsch Wikipedia
TEMPLUM — I. TEMPLUM Ligurum pars, Tacitus, Agric. c. 7. Locus in Africa propria, Antonin. II. TEMPLUM Scaligero ex Graeco τέμενος, aliis a τέμνω, abscindo, locus est ab aliis separatus et quasi abscissus, religonis causâ. Imo locus omnis sacer et… … Hofmann J. Lexicon universale
Templum — Слово templum как сакральное понятие имеет тот же корень, что и греческое слово τέμιενος, и обозначает отрезанный участок . С точки зрения сакрального права понятие Т. было, однако, чисто римским и в авгурском учении имело два смысла. Во первых,… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Templum — Le mot templum est une transcription gréco latine qui désigne une pratique divinatoire (issue des Grecs) en usage dans la culture étrusque, destinée à délimiter un espace sacré (pour édifier un temple étrusque, les limites d une ville, celles d… … Wikipédia en Français
TEMPLUM Hierosolymitanum — a Salomone Rege sapientissimo in monte Moriia exstructum, describitur 1. Reg. c. 6. etc Hoc cum dedicaret Salomon, nubes et gloria Domini implevit illud, ignisqueve e caelo mislus sacrificia in eo oblata devoravit, 1. Reg. c. 8. v. 10. 11.… … Hofmann J. Lexicon universale
TEMPLUM Veneris — Ptol. oppid. vulgo Cap. de Crux, vide Aphrodisium; quod ab Helena 4. a Narbone 25. a Pyrene 80. leucis. Templa urbis Romae ex P. Victore: Bellonae, apud circum Flaminum. Bonae Deae, ubi nunc aedes S. Mariae Aventinae. Bonae Fortunae erat apud… … Hofmann J. Lexicon universale
TEMPLUM Dranae Ephesiae — Strab. et aliis unum ex septem Orbis admirandis operibus, a Cresiphonte architecto designatum, 220. annis exaedificatum est, habens pedes in longitudine 425. in latitudine 220. columnis 127. a totidem Regibus factis, longitudine 60. pedum, e… … Hofmann J. Lexicon universale
TEMPLUM fortunae Praenestes — fuit alias celebertimum, et ipsô Syllâ vetustius, prope Praenestem urbem Latii. Sed et huius nostris temporibus pars aliqua spectanda simulque admiranda temanet in crypta quadam, quae ad inferiores cellas aedium Episcopi abscondita est. Illius… … Hofmann J. Lexicon universale
TEMPLUM Aesculapii — Liv. l. 45. c. 28 Esculapio, locus Peloponnesi, apud Epidanrum 5. mill. pass … Hofmann J. Lexicon universale
TEMPLUM Musarum — Procoph. Cinquefrondi, teste Barriô, pagus Brutiorum mediterraneus in Calabria ulteriore, Polisthinae oppido propinquus, (ad 2. mill. pass. distans) et Morgetiae … Hofmann J. Lexicon universale